Savoir-vivre: La Prononciation en de moeilijkheden van Frans verstaan

Waarom verstaan we de Fransen zo slecht?

Fransen zijn voor Nederlanders slecht te volgen. Het Frans is een Romaanse taal. Spaans, Italiaans, Portugees en Roemeens zijn ook Romaanse talen. Nederlands, Duits en Engels zijn Germaanse talen. Je begrijpt nu waarom je waarschijnlijk minder moeite hebt met Engels en Duits dan met Frans. Het Frans is ook moeilijker te verstaan dan het Spaans en het Italiaans. Spanjaarden en Italianen spreken waarschijnlijk even snel als de Fransen. De uitspraak van het Frans ligt echter veel gecompliceerder dan die van het Spaans en Italiaans.

Begin maar eens met het alfabet. De g is een zachte [k] klank, behalve voor een –i of een -e, dan is het weer een [zje] klank. Dit soort afwijkingen bestaan in het Spaans ook. Het zit hem meer in de dingen die je echt moet weten, bijvoorbeeld:

Le S-final - De -S aan het einde van een woord

Een -s aan het einde van een woord spreek je niet uit. Toch????

Eh, dat klopt. Meestal…. Het geldt echter niet voor het woord voor zoon bijvoorbeeld:

Le fils – de zoon

Uitspraak: le [fies]

Of het anglicisme (woord dat uit het Engels komt) voor het zaken doen:

Le business – de zaken, het zakendoen

Uitspraak: le [biesnes]

Het woordje plus

Om het eenvoudig te houden is er ook nog het woordje plus. Plus kan maar liefst 5 verschillende betekenissen hebben. Bij drie betekenissen spreek je de -s uit, bij twee ervan spreek je de -s niet uit.

Je spreekt de -s van plus niet uit wanneer het gaat om:

1.   Een ontkenning. Ne…plus = niet meer

2.   Een vergrotende trap. Plus grand = groter

Je ne vais plus à l’école.

Marie est plus grande que Jacques.

Ik ga niet meer naar school

Marie is groter dan Jacques

Uitspraak: [pluu]

Uitspraak: [pluu]

Je spreekt de -s van plus wel uit wanneer het gaat om:

1.   Het plus teken. 1 + 1 = 2

2.   Uitdrukkingen zoals En plus = bovendien

3.   Plus in betekenis van meer.

Un plus un égale 2

En plus j’ai fait mes devoirs.

Je veux plus de café.

+ 1 = 2

Bovendien heb ik mijn huiswerk gemaakt.

Ik wil meer koffie.

Uitspraak: [pluus]

Uitspraak: [pluus]

Uitspraak: [pluus]

Dit wetende, zal je straks ook begrijpen hoe jein de familiaire taal (le langage familier, zie Newsletter n°2) een enorm misverstand kunt krijgen over “niet meer” en “meer!”. Maar daarover straks meer 😊.

Le R-final - De R aan het einde van een woord

Deze spreek je gewoon uit aan het einde van een woord. Altijd, behalve…..

Als het woord niet alleen eindigt op een -r, maar op -er. Bijvoorbeeld bij

1.   De infinitieven van de werkwoorden op -er.

2.   Woorden die eindigen op -ier.

parler

premier

praten (uitspraak: [parlee])

eerste (uitspraak [premjee])

Dit valt echter allemaal nog wel te leren. Er is helaas meer dat het Frans verstaan erg ingewikkeld maakt. Namelijk:

 Fransen plakken woorden aan elkaar volgens verschillende officiële regels.

  1. Fransen plakken woorden aan elkaar volgens onofficiële maar wel heel gebruikelijke en algemeen geaccepteerde regels: namelijk door het weg laten vallen van letters en woordjes.
  2. Fransen plakken woorden aan elkaar waardoor sommige laatste letters van woorden ineens wel uitgesproken worden terwijl je ze anders niet uitspreekt.

 Duizelt het je al? Niet doen, ik leg het je uit en je gaat het begrijpen.

L'élision

L’élision is het weglaten van een letter volgens de officiële regel. Als een woord eindigt op een klinker en het volgende woord begint ook met een klinker, dan kan deze élision zich voordoen. Hetzelfde geldt als een woord begint met een stomme H. De H in het Frans spreek je nooit uit! Echter niet alle H’s zijn stom, soms zijn ze ook aangeblazen en dan krijg je géén élision (bijv. La Hollande).

Een paar voorbeelden.

un homme

l'homme (en niet le homme)

een man

de man

Het mannelijk bepaald lidwoord is le. Omdat homme begint met een stomme h- verandert le in l'

un avion

l'avion (en niet le avion)

een vliegtuig

het vliegtuig

Het mannelijk bepaald lidwoord is le. Omdat avion begint met een klinker verandert le in l'

une émission

l'émission (en niet la émission)

een uitzending

de uitzending

Het vrouwelijk bepaald lidwoord is la. Omdat émission begint met een klinker verandert la in l'

une  habitation

l'habitation (en niet la habitation)

een woning

de woning

Het vrouwelijk bepaald lidwoord is la. Omdat habitation begint met een stomme h verandert la in l'.

De letter die weggelaten wordt bij een élision is meestal een 

-e (le, ce, me, te, je, ne, de, que, parce que, jusque)

En soms een

-a (in het geval van la)

-i (in het geval van si gevolgd door il -> s'il vous plaît)

La liaison

Als een woord eindigt op een medeklinker die je niet uitspreekt, kan deze ineens wel uitgesproken worden als het woord dat volgt met een klinker of stomme h- begint. Dit noemen we een liaison. Er zijn woorden waarna het maken van een liaison verplicht is en woorden waarna het maken van een liaison verboden is. We gaan kijken naar de liaison die o.a.  gemaakt wordt met de -s aan het einde van het woordje les. Les eindigt op een -s die je niet uitspreekt. Zodra er een liaison gevormd wordt met les, wordt deze -s ineens wel uitgesproken. De -s- wordt dan uitgesproken als een -z-!

Er bestaan echter ook liaisons die gemaakt worden met woorden die eindigen op en -n, een -x, een -t, een -r. 

We beginnen met de liaison bij de letter -s. Als je Frans gehad hebt op school dan is deze uitspraakregel zeker voorbij gekomen.

 

La liaison:

 

Het uitspreken van de laatste letter – een medeklinker! - van een woord die normaal gesproken niet uitgesproken wordt en zo dit woord te verbinden met het woord dat volgt mits dat met een klinker begint.

Op deze manier verbind je twee woorden door het simpelweg vormen van een nieuwe lettergreep.

Bij welke medeklinkers?

Deze laatste letters – medeklinkers – van een woord zijn de -s, -x, -t, -n, -p, -r .

Zoals gezegd is het verplicht om na bepaalde woorden een liaison te maken. Een paar voorbeelden:

Les_hommes

Les_émissons

Un_an

Deux_ans

Trois-ans

Tes_amis

Il a tout_oublié

Marius est_à la maison

De mannen

De uitzendingen

Een jaar

Twee jaar

Drie jaar

Jouw vrienden

Hij is alles vergeten

Marius is thuis

Een voorbeeld met het woordje onion (= ui) maakt duidelijk hoe je het woord steeds weer anders hoort:

Des_onions [dezoniõn]

Cet_onion [cetoniõn]

Un bon_onion [un bononiõn]

Uien

Deze ui

Een lekkere ui

Een liaison die bijna geen Fransman maakt, maar wel volgens de regels verplicht is:

Il est trop_occupé.

Hij heeft het te druk.

Ik heb niet alle woorden genoemd waarbij de liaison verplicht is om te maken. Er bestaan daarnaast ook woorden die wel op -t klank of -n klank eindigen waarbij het maken van de liaison verboden is. De regels hiervan zijn teveel om op te noemen. Dat ga je op een gegeven moment aanvoelen. Conversatielessen via Skype kunnen je hier bijvoorbeeld goed bij helpen. Een andere manier om flink voeling met het Frans te krijgen en in korte tijd goed Frans te leren spreken is één van de cursussen op maat in Frankrijk te doen. Alle informatie vind je op www.fransinfrankrijk.nl .

Dit waren twee officiële manieren om woorden aan elkaar te plakken. Dat wil zeggen dat het correct Frans taalgebruik is en dat het zowel mondeling als schriftelijk correct én verplicht is om te gebruiken.

L'effacement

In de Franse spreektaal, in de langage familier, worden ook andere klinkers of zelfs hele woordjes weggelaten. Dit maakt dat je als Nederlander de Fransman of Française tegenover je slechter verstaat. Het is voor de Fransen echter heel normaal (en niet plat of ordinair) om zo te praten. Het is niet correct om dit taalgebruik op deze manier te schrijven. We noemen dit weglaten van letters l’effacement.

Dit is één van de belangrijke redenen waarom Nederlanders Fransen beroerd verstaan. Vaak weten Nederlanders helemaal niet dat Fransen op deze manier praten. 

Tu

Jij

De -u  van  tu mag nooit worden weggelaten. Toch gebeurt dit in de praktijk veelvuldig. Het is ook zeker geaccepteerd, mits het gelimiteerd blijft tot spreektaal. 

T'aimes la pétanque?

T'en veux?

T'en veux plus? (Tu en veux plus?)

T'en veux plus? (Tu n'en veux plus?) 😊

Houd je van jeu de boules?

Wil je (ervan)?

Wil je meer (ervan)?

Wil je niet meer (ervan)?

Niet alleen de letter - u van tu wordt in de spreektaal vaak weggelaten. Ook het eerste gedeelte van de ontkenning ne of n' -  wordt in de informele spreektaal vrijwel altijd weggelaten:

Je comprends pas.

J'aime pas.

T'aimes pas la pétanque?

Ik begrijp het niet. 

Ik houd er niet van. 

Houd jij niet van jeu de boules?

Tot slot de constructie il y a. In de spreektaal wordt vrijwel altijd het woordje il weggelaten bij deze constructie. 

Y a encore des bonbons? (Il y a encore des bonbons?)

Y a plus rien (Il n'y a plus rien)

Zijn er nog snoepjes?

Er is niets meer. 

L'enchaînement vocalique

In het Frans worden niet alleen in beginsel stomme medeklinkers aan het einde van een woord verbonden met de klinker van het woord dat volgt. Ook stomme klinkers aan het einde van een woord zorgen voor een nieuwe lettergreep wanneer aan de klinker van het volgende woord vast komen te zitten.

Bijvoorbeeld:

Une_orange

Tu_as loué_une voiture

Een sinaasappel.

Jij hebt een auto gehuurd.

Je ziet dat hier de -u van tu gewoon geschreven wordt. Dit is correct Frans. Je begrijpt nu misschien wel beter dat vanwege deze enchaînement vocalique in de spreektaal de -u gemakkelijk wordt weggelaten.

Deze enchaînement vocalique klinkt misschien niet zo spannend voor een Nederlandstalige. Het punt is dat door deze enchaînement vocalique, de woorden of zelfs de zinnen uitgesproken worden als één woord. Je hebt geen pauzes tussen de woorden, en dat maakt alles moeilijk te verstaan.

Interpunctie (het zetten van punten, komma’s e.d.) is in de Franse taal daarom ook van levensbelang: het geeft je een moment om even in te ademen.  Dit verschijnsel - het aan elkaar rijgen van woorden en alle verplichtingen die daarbij horen om je verstaanbaar te maken - zal het onderwerp zijn van de volgende nieuwsbrief.

 

À la prochaine et Joyeuse Saint Valentin à toutes et à tous!

 

Reactie plaatsen

Reacties

Godelieve Van Santvoort
6 maanden geleden

Zeer nuttig alhoewel ik 8 jaar Frans als 2de taal heb gevolgs op school. De Fransen spreken het zo vlug dat het nog steeds een inspanning vraagt om ze te begrijpen. Dit artikel was een goede opfrisbeurt.